NHÌN VỀ MIỀN ĐẤT HỌC HUYỆN VĨNH THẠNH

Trước mùa khai giảng năm học mới, năm học 2011 - 2012, ta cùng nhìn lại công việc Khuyến học ở các xứ đạo người Công giáo thuộc huyện Vĩnh Thạnh, TP Cần Thơ, nơi mà báo chí và nhiều người thường gọi là miền đất học, với hy vọng rút ra được điều bổ ích cho cuộc sống hôm nay, đặc biệt về mặt giáo dục.

      Huyện Vĩnh Thạnh mới được thành lập từ năm 2004, hiện có chín xã và hai thị trấn. Trong đó, các xã Thạnh Thắng, Thạnh Lợi, Thạnh An, TT Thạnh An, Thạnh Tiến, một phần xã Thạnh Quới có tỉ lệ người theo đạo Công Giáo rất cao. Nơi địa bàn này, về mặt Tôn giáo thì gọi là hạt Vĩnh Thạnh thuộc Giáo Phận Long Xuyên bao gồm 25 Giáo Xứ, 46 ngôi nhà thờ, trong đó có 36 nhà thờ có Linh Mục. Bốn nhà thờ nằm trên quốc lộ 80 là: nhà thờ Ngọc Thạch, nhà thờ Thạnh An, nhà thờ An Bình và nhà thờ Môi Khôi. Các nhà thờ còn lại đều nằm hai bên các con kinh đào mang tên: Kinh B, Kinh C, Kinh D, Kinh E, Kinh F, Kinh G, Kinh H và kinh Thầy Ký.

              Trong phạm vi của bài viết này, tôi chỉ đề cập đến lãnh vực Khuyến Học, Khuyến tài, xây dựng xã hội học tập nơi vùng đất đã được các phương tiện truyền thông và cả người dân nhiều nơi gọi là  MIỀN ĐẤT HỌC. Để làm rõ vấn đề trên, thiết tưởng cách tốt hơn cả là ta cùng tìm cách trả lời hai câu hỏi sau đây:

- Miền đất học này đã làm được những gì?

- Những nguyên nhân tạo ra một miền đất học? Bài học nào từ đó?

               Nhìn vào những thành quả đạt được, ta quả thực phải trân trọng và khâm phục họ. Kết quả đáng trân trọng đó là: Tính trung bình cứ 10.000 dân nơi đây có từ 400 đến 500 sinh viên đang theo học ở các trường Đại Học khắp mọi miền của đất nước và cả nước ngoài. Tỉ lệ bình quân số sinh viên đạt 4,5% dân số, cá biệt có Xứ đạo đạt 8% đến 10% như Xứ đạo Thánh Gia ấp Thầy Ký TT Thạnh An. Trong lúc tỉ lệ bình quân sinh viên của nước ta năm 2011 mới là 1,8% dân số, và phấn đấu đến năm 2020  khi nước ta trở thành nước công nhiệp số sinh viên sẽ đạt 4,5% dân số.

            Chúng ta cùng nhìn vào con số những người học tập và đã ra trường trong một xứ đạo toàn tòng người Công giáo như xứ Đạo Thánh Gia ấp Thầy Ký, TT Thạnh An sẽ thấy rõ đây là một miền đất học. Xứ đạo Thánh Gia có 2261 khẩu thì có 243 sinh viên đang học Cao Đẳng, Đại Học và trên Đaị Học.  Số đã tốt nghiệp là 185 người, trong đó có 2 Tiến sĩ, 6 Thạc sĩ, 1 Luật sư, 6 Bác sĩ, 42 Kỹ sư các ngành ,72 giáo viên các cấp, 56 tốt nghiệp các trường Cao đăng và chuyên nghiệp ( Điều tra năm 2009-2010). Cụ thể, như gia đình ông Nguyễn Văn Đàm có 7 con đều tốt nghiệp Đại Học ( 1 Thạc sĩ, 3 Bác sĩ, 3 kỹ sư ); gia đình ông Nguyễn Văn Rợp có 6 người con đều tốt nghiệp Đại Học ( 1 nữ Bác sĩ, 5 kỹ sư); gia đình ông Hoàng Văn Nhơn có 4 con đều tốt nghiệp Đại Học ( 1 Thạc sĩ, 1 kỹ sư kinh tế, 1 kỹ sư xây dựng, 1 đang học Đại Học năm cuối ).

             Ngoài ra, ở các Xứ đạo còn có các Trung Tâm Học Tập Cộng Đồng, giúp ích thật nhiều cho các thanh thiếu niên có thêm kiến thức cơ bản về toán, tin học, ngoại ngữ, âm nhạc, giáo dục nhân cách vv, lại không phí thời gian trong các tháng hè. Nổi bật phải kể đến TTHTCĐ Giáo xứ Hải Hưng ấp C1 xã Thạnh Thắng, TTHTCĐ Giáo Xứ Thạnh An, thuộc thị trấn Thạnh An, TTHTCĐ Giáo Xứ An Bình xã Thạnh Tiến..

              Trung Tâm Học Tập Cộng Đồng ở Giáo Xứ không những dạy cho học sinh, mà còn là nơi bà con Giáo dân trao đổi, học hỏi lẫn nhau trong công việc chăn nuôi, đồng áng như: cách trị bệnh cho gia cầm, cách bón phân, cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để trừ sâu rầy. Ngoài ra, nơi đây còn dạy một số nghề như: nghề mộc, nghề may, nghề xây vv. Một dạng khác của TTHTCĐ là: các Xứ đạo hàng năm còn mở lớp dự bị hôn nhân dành cho thanh niên trước khi lập gia đình, mỗi khóa kéo dài khoảng 3 tháng. Nôi dung học tập rất phong phú được các giảng viên chuyên ngành giảng dạy như: Bác sĩ, chuyên gia tâm lý, gia đình thành đạt về kinh tế, nhà giáo dục, các nhà đạo đức vv. Nhờ thế, vợ chồng biết gìn giữ… và biết chấp nhân cả cái khác biệt của nhau… để chung sống một cách hòa thuận, yên vui, cùng nhau xây dựng một mái ấm hạnh phúc  gia đình. Chính nhờ thế, trong Giáo xứ rất hiếm có trường hợp ly thân, ly di như xã hôi đang diễn ra nhiều nơi, do vợ chồng không hòa hợp được với nhau, dù chỉ là những vấn đề không lớn lao… Xứ đạo còn mở các buổi nói chuyện cho các giới như: giới hiền mẫu, giới gia trưởng vv… Mỗi giới có nội dung học tập phù hợp với giới của mình. Nhờ thế, mỗi người hiểu rõ trách nhiêm mình phải thực hiện. Nói tóm lại TTHTCĐ nơi các Xứ đạo rất phong phú, đa dạng…

Ông Phạm Ngọc Trác- Chủ tịch HKH Vinh Thạnh khen thưởng HH giỏi

Nguyên nhân nào mà vùng đất mới khai sinh nửa thế kỷ này đạt như thế? Bài học nào từ đó?

     Câu trả lời trước tiên là: Người dân nơi đây biết gìn giữ và phát huy truyền thống hiếu học của ông cha ta đã có từ ngàn xưa để lại. Họ luôn tìm hiểu để nắm bắt những thông tin cần thiết cho cuộc sống, cho sự phát triển. Từ đó, biết được về mặt dân trí, kinh tế… họ đang đứng ở vị trí nào so với cả nước và các nước trên thế giới. Như người leo núi, họ xác định được mình đang đứng ở đâu trên sườn núi để cố gắng hơn. Họ không ảo tưởng là mình đang đứng trên đỉnh núi (nền kinh tế tri thức Việt Nam vừa được Unesco xếp hạng 106/146 nước dựa vào chỉ số KEI “ Knowledge Economy Index”, Indonesia 103/146, Philippins 89/146, Thái Lan 63/146, Malaysia 48/146, Singapore 19/146, theo báo Tuổi Trẻ cuối tuần ngày 15/5/2011 tác giả GS Nguyễn Văn Tuấn trong bài kinh tế tri thức Việt Nam đang đứng ở đâu?) . Trong lúc đi dự các buổi lễ tổng kết năm học ở các trường THCS và THPT hay ở Sở Giáo Dục - Đào Tạo kéo dài cả vài tiếng đồng hồ, với các bản báo cáo thành tích, tôi có cảm tưởng học trò nơi đây đang đứng trên đỉnh Parabol “đỉnh núi” về chất lượng học tập. Tôi không hề nghe được một câu so sánh nào để học sinh hoặc Thầy Cô giáo biết được trình độ thực của mình so với trình độ các nước trong  khu vực và thế giới. Có lẽ người ta không chú ý đến vấn đề đó, hay không thích nói về những điều yếu kém của mình, mà chỉ thích nói về thành tích. Một thói quen tự hại mình. Việc tuyên dương các học sinh có thành tích học tập tốt là một điều cần, nhưng thực sự chưa đủ. Cần phải cho các cháu biết trình độ thực của các cháu, và chất lương giáo dục của ta đang đứng ở vị trí nào so với các nước quanh ta ( chất lương giáo dục Việt Nam xếp thứ 89/104 nước, đạt 2,4 điểm trên thang điểm 7. Bài do GS- TS  Đặng Danh Ánh trên báo Người Lao Động  ngày 5/12/2008 ) để các cháu cố gắng nhiều hơn nữa, các cháu không chủ quan, không phiến diện… Báo Thanh niên ra ngày 31/7/2011 có bài viết “ nỗi đau từ hàng ngàn bài điểm 0 môn sử” trong kỳ thi ĐH-CĐ năm 2011 vừa qua. Thật đau lòng! Ca dao Việt Nam lại từng nhắc nhở ta: “ Trong nhà nhất mẹ nhì con, ra đường lắm kẻ còn dòn hơn ta”. Năm 2010 tôi có dịp gặp mấy cháu sinh viên tại Nhật Bản. Các cháu được du học theo chương trinh do Hội Khuyến học trợ giúp ( Huyện Vĩnh Thạnh hiện có 5 sinh viên đang học tại Nhật Bản, và 6 em đã được tuyển đi Nhật, đang học Nhật ngữ, trong đó 11 em ở vùng đất học này). Các cháu nói với tôi: “ Khi  mới sang, làm bài tập vật lý chúng cháu chỉ được 3 đến 4 điểm trên thang điểm 10, trong khi ở Việt Nam chúng cháu thường đạt điểm  9 hoặc 10 trên 10 trong các kỳ thi. Chúng cháu là học sinh giỏi lý cấp Thành phố.  Thực tế chất lương giáo dục của ta là như thế! Với kết quả kỳ thi THPT từ năm 2006 đến  2011 càng làm cho những người có tâm huyết với giáo dục thêm lo lắng hơn ( Năm 2006 đậu THPT 93,89%, sau khi có chủ trương hai không của Bộ Trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân, năm 2007 THPT chỉ còn đậu 66,72%, rồi tăng dần năm 2008:  75,95% , năm 2009 : 83,80%, năm 2010: 92,57% và năm 2011 đậu gần 100%. Báo tuổi Trẻ ngày 22/6/2011 với bài: Phá sản hai không). Kỳ thi có phản ảnh thực lực của học sinh không?

Khen thưởng các gia đình hiếu học ở xã Vĩnh Trinh

Đ iểm nổi bật hơn cả là người dân nơi đây ý thức chỉ có con đường học tập mới giúp họ thoát nghèo nhanh nhất, vững vàng nhất, và cũng danh dự nhất, đúng như nhà bác học Lê Quí Đôn (1726-1784) đã nhận định: “ Phi nông bất ổn, phi thương bất hoạt, phi công bất phú, phi trí bất hưng”. Chính vì thế họ chọn con đường học là con đường chính cho sự phát triển đi lên của gia đình, của dòng họ, và xóm làng.

      Ngoài ra, giữa đạo và đời đã gặp gỡ nhau trong việc coi trọng sự học, khích lệ việc học. Vị Giám Mục tiên khởi của vùng đất Long Xuyên, Cố Đức Cha Micae Nguyễn Khắc Ngữ đã có chủ trương: “ xây dựng trường học trước khi xây nhà thờ “ trong thập niên 60 của thế kỷ 20. Hai vị Giám Mục kế nhiệm cũng hết lòng lo cho giáo dục, lo cho sự đoàn kết dân tộc, lo cho sự phát triển quê hương. Chính Đức Cha Trần Xuân Tiếu, vị Giám Mục đương nhiêm đã giúp Hội khuyến học huyện Vĩnh Thạnh 50.000.000đ để mua 60 xe đạp cho các cháu học sinh ở xa trường. Đó là những nét khái quát, còn đi vào công việc cụ thể nơi 25 Xứ đạo của huyện Vĩnh Thanh với việc Khuyến Học, Khuyến tài ta càng trân trọng và cảm phục họ hơn. Ở các Xứ đạo không ồn ào với việc thi đua hình thức như ta thường thấy, mà việc khuyến học, khuyến tài thể hiện bằng những việc làm thiết thực, mang lại hiệu quả trông thấy. Các Linh Mục trong các xứ đạo ngoài việc thường xuyên nhắc nhở con em trong xứ cố gắng học tập và giữ gìn đạo đức, các Ngài còn tìm cách xin học bổng từ nhiều nơi, kể cả nước ngoài cho những gia đình khó khăn trong Xứ đạo mình coi sóc như: LM Nguyễn Hoàng Phượng Giáo Xứ Vạn Đồn xã Thạnh Thắng đã xin và cấp 40 học bổng, mỗi tháng 400.000 đ/1 học sinh, cấp liên tục trong 5 năm, số tiền lên đến cả tỉ đồng, Hôi khuyến học huyện nhiều lần thăm hỏi,  LM mới cho biết. LM Hà Trung Hoàng Xứ đạo Thánh Tâm xã Thạnh Lợi đã có quĩ khuyến học của Xứ đạo lên đến 200.000.000 đ, dành để hỗ trợ những học sinh, sinh viên khó khăn, thưởng học sinh suất sắc. Các LM còn vận động Giáo dân làm cầu bêtôn, làm đường bêtôn chắc chắn, bền vững đúng mác bêtôn, đường thông thoáng, tiện lợi trong việc giao thông để các cháu học sinh đi lại thuận tiện. Một kinh phí thật lớn lên đến cả chục tỉ do người dân bỏ ra. Thật đáng  trân trọng và khâm phục!

Hỗ trợ học sinh nghèo xã Vĩnh Bình

Vào mùa khai giảng năm học, hầu như 25 Xứ đạo đều có trợ cấp đến học sinh vàsinh viên khó khăn, nên 100% các cháu đều được đến trường đúng độ tuổi. Trong năm học những gia đình khó khăn được trợ cấp để các cháu không bị bỏ học. Ngày 20/11 hàng năm, các thầy cô giáo tập trung về nhà xứ cùng liên hoan với cha xứ và ban hành giáo. Cha xứ có phần thưởng khích lệ cho thầy cô giáo đạt thành tích cao trong giảng dạy. Kết thúc năm học các cháu có thành tích học tập và đạo đức tốt đều được cha xứ khen thưởng.

          ặc biệt là việc tổ chức họp mặt sinh viên và những học sinh đi học ở nơi xa vào dịp tết Nguyên Đán hàng năm đã mang lại nhiều kết quả tốt đẹp. Từ khoảng 27 tết âm lịch đến mồng 6 tết âm lịch, đây là thời gian các Xứ đạo tổ chức họp mặt. Trong ngày họp mặt lớp đàn anh thành đạt đang làm việc ở khắp mọi miền của đất nước, kể cả các anh chị ở nước ngoài về quê ăn tết với gia đình đều được mời tới tham dự. Họ chính là những người hướng dẫn và cũng là mạnh thường quân giúp đỡ nhiều cho thế hệ đàn em trong Xứ đạo. Đó chính là nội lực của vùng người theo đạo Công giáo thuộc huyện Vĩnh Thanh.

          Yếu tố ngoại lực là sự ra đời kịp thời của Hội khuyến học các cấp, cùng với các chỉ thị từ trung ương đến địa phương về Khuyến Học, Khuyến tài, và trên hết là sự nhiệt tình của cán bộ khuyến học các cấp tạo ra một tổng lực, một sức manh to lớn để thực hiện chủ trương: KHUYẾN HỌC, KHUYẾN TÀI XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP trong  huyện Vĩnh Thạnh.

          Trên đây là khái quát một số yếu tố cơ bản dẫn đến vùng đất được mang tên là miền đất học Vĩnh Thạnh.